İlk kez 2008 yılında oluşturulan kripto para birimi Bitcoin, günümüzde herhangi bir kurum ya da kuruluşa bağlı olmaksızın herkes tarafından kullanıma açık bir teknoloji haline geldi. Kripto paraların alışverişlerde kullanılabileceği gibi yatırım amaçlı da değerlendirebildiğini belirten uzmanlar, şifreli para birimlerinin toplam piyasa değerinin 700 milyar doları aştığını belirtiyor. Uzmanlar, kripto paraların siber saldırıların hedefinde olan bir teknoloji olması sebebiyle çalınma riskinin de olduğuna dikkat çekiyor.

Üsküdar Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serhat Özekes, son günlerde piyasa değeri artan kripto paralarla ilgili önemli değerlendirmelerde bulundu.

Kolay kullanım imkânı sağlıyor

Kripto para sahteciliğinin neredeyse imkânsız olduğunu ve güvenliğinin kriptografi yöntemleriyle sağlandığını belirten Prof. Dr. Serhat Özekes, “Kripto para herhangi bir kurum ya da kuruluşa bağlı olmayan ve herkesin kullanımına açık bir teknoloji. Geçmiş ve gelecekteki tüm transfer işlemleri şifrelenmiş, dağınık ama birbirine bağlı, tekel kontrolünde olmayan ve sürekli büyüyen bir veri tabanı olan blokzincire işleniyor. Kişiler sahip oldukları kripto paraları, cüzdan adı verilen programlar sayesinde kolaylıkla kullanabiliyor” dedi.

Piyasa değeri 700 milyar doları aştı

İlk kripto paranın Bitcoin adıyla 2008 yılında üretildiğini söyleyen Prof. Dr. Serhat Özekes, sözlerine şöyle devam etti:

“Bitcoin, ilk merkeziyetsiz kripto para olma özelliğine sahip. Bilindiği gibi istendiği zaman Türk Lirası, Amerikan Doları, Euro veya diğer para birimlerine takas edilebiliyor. Bitcoin sistemi, toplam 21 milyon Bitcoin üretilebilecek şekilde tasarlandı. Aralık 2020 itibariyle 18,5 milyon adet ile tüm Bitcoin’lerin yüzde 88’i üretilmiş olup piyasa değeri yaklaşık 600 milyardır dolardır. Günde dokuz yüz adet olan Bitcoin üretiminin giderek zorlaştığı da düşünüldüğünde son Bitcoin’in 2140 yılında üretileceği tahmin ediliyor. İlk ve en çok kullanılan şifreli para birimi Bitcoin olsa da 2 bin 300’ü aşkın kripto para birimi bulunuyor. Şifreli para birimlerinin toplam piyasa değeri 700 milyar doların üzerindedir.”

Geleceğin para birimi olduğuna inanılıyor

Prof. Dr. Serhat Özekes, kripto para birimlerinin popüler olmasının nedenlerini şöyle açıkladı:

Bitcoin gibi kripto para birimlerinin geleceğin para birimi olacağına inananlar, daha da değer kazanmadan satın almak için yarış içerisindeler,

Kripto para birimlerinin arkasındaki teknoloji olan blok zincir yapısına güvenenler, merkezi olmayan işlem ve kayıt sisteminin geleneksel ödeme yöntemlerinden daha güvenli olduğuna inanıyorlar,

Anlık değer artışlarından para kazanan spekülatörler de kripto para birimlerini gelir kaynağı olarak görüyorlar.

Kolay kullanımı yatırımcıları cezbediyor

İnternet üzerinde kripto para kullanılarak yapılan alışverişlerde kullanıcı kimlik bilgilerinin gizli kalmasının mümkün olduğunu belirten Özekes, “Takip edilmesinin zor olması nedeniyle internet ortamının büyük bir bölümünü oluşturan ve internetin karanlık tarafını ifade eden dark web ortamındaki yasa dışı alışverişlerde çoğunlukla kripto para kullanılıyor. Bunun yanında artan hacmi ile yatırım aracı olarak görülen kripto paranın saklanması için kullanılan online cüzdanlar, mobil cüzdanlar, çevrim dışı cüzdanlar, fiziksel cüzdanlar ve kağıt cüzdanların yanında kripto para borsaları, kolay kullanımları nedeniyle yatırımcılar tarafından çoğu zaman tercih ediliyor. Oldukça kolay ve hızlı transfer edilebilen kripto paralar sanal cüzdanlarda saklanır ve internet üzerinde alışverişlerde kullanılabilir. Bitcoin almak ve satmak oldukça kolay ve hızlı yapılan bir işlem. Ancak bu işlem sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta güvenlik olarak karşınıza çıkar. Kripto para almadan önce işlem yapılacak platformun güncel olması ve bir çeşit güvenlik sertifikası olan SSL ile korunmasına dikkat etmek gerekiyor” dedi.

Kripto paralar siber saldırıların hedefinde

Kripto paraların siber saldırıların hedefinde olan bir teknoloji olduğunu söyleyen Özekes, “Hacklenme ciddi bir risktir çünkü kaybolan veya çalınan bitcoinleri geri almanın bir yolu yoktur. Akıllı bir cüzdanın korumasına sahip olunsa bile, kripto para borsaların saldırıya uğrama olasılığı yüksektir. Ek olarak, bir cüzdanınız varsa ve anahtarınızı unutursanız veya kaybederseniz, kripto paranızı almanız sizi epey uğraştırabilir. En güvenilir seçeneğe sahip olduğunuzdan emin olmak için kripto para cüzdanları dikkatlice araştırılmalı. Hacklenmeye ek olarak, kripto para piyasasında dolandırıcılık olayları da yaşanıyor. Alıcılar ve satıcılar, çevrimiçi olarak kripto para ticareti yapmak istiyor ancak popülerliklerinin artması nedeniyle bu ticaretin gerçekleştiği borsalardan bazıları sahte olabiliyor” ifadelerini kullandı.

Kripto paralar küresel fenomen oldu

Prof. Dr. Serhat Özekes, kripto para teknolojisinin geleceğinin tartışma konusu olduğunu söyledi ve sözlerini şöyle tamamladı:

“Kuşkusuz küresel bir fenomen haline geldi, ancak bu büyüyen teknoloji hakkında öğrenilecek çok şey var. Yasaklanmadan veya hayatın bir parçası olmadan önce dikkate alınması gereken birçok parametre ve giderilmesi gereken endişe var. Bitcoin ve diğer kripto paraların destekçileri, bunların herhangi bir hükümete, herhangi bir devlete veya kuruma bağlı olmadıkları için geleneksel fiziksel para birimlerinden çok daha üstün olduğunu iddia ediyor. Eleştirmenlerin veya savunucuların söylediklerine bakılmaksızın, hala gelişen bir teknoloji olduğu için net bir öngörüde bulunmak oldukça zor. Hayattaki her şey gibi kripto paranın da gelecekte, hem iyi hem de kötü sonuçları olabilir. Bugün birçok kişi tarafından kripto para kavramının gerçek değerinin anlaşılmadığı, sadece fiyat ve dalgalanmalar tarafından yönlendirilen spekülatif işlemlere odaklanıldığını söyleyebilirim. Oysa kripto para teknolojisi, insanlara kendi bankaları olma ve ödeme yöntemlerini belirleme gücü veriyor. Kripto paranın nakit paranın yerini alıp almayacağı kararındaki en önemli faktör, kullanıcı adaptasyonudur. Kripto paranın hayatın bir parçası haline gelmesi durumunda yaşamımızın tamamen değişeceğini düşünüyorum.”

	İmsak
	Güneş
	Öğle
	İkindi
	Akşam
	Yatsı

Takımlar	O	P
1. Galatasaray	21	57
2. Fenerbahçe	21	51
3. Samsunspor	21	40
4. Eyüpspor	21	39
5. Göztepe	21	34
6. Başakşehir	21	32
7. Beşiktaş	20	32
8. Kasımpaşa	21	28
9. Alanyaspor	21	28
10. Rizespor	21	27
11. Trabzonspor	20	26
12. Gaziantep FK	21	26
13. Antalyaspor	21	25
14. Konyaspor	21	24
15. Sivasspor	21	23
16. Kayserispor	20	17
17. Bodrum FK	21	16
18. Hatayspor	21	10
19. A.Demirspor	21	5

Takımlar	O	P
1. Kocaelispor	22	45
2. Karagümrük	22	39
3. Erzurumspor	22	37
4. Gençlerbirliği	22	36
5. Ahlatçı Çorum FK	22	35
6. Bandırmaspor	22	34
7. İstanbulspor	22	33
8. Keçiörengücü	22	33
9. Pendikspor	22	33
10. Boluspor	22	32
11. Ümraniye	22	32
12. Amed Sportif	22	31
13. Ankaragücü	22	30
14. Esenler Erokspor	22	30
15. Manisa FK	22	30
16. Şanlıurfaspor	22	28
17. Sakaryaspor	22	27
18. Igdir FK	22	26
19. Adanaspor	22	16
20. Yeni Malatyaspor	22	-21

Takımlar	O	P
1. Liverpool	23	56
2. Arsenal	24	50
3. Nottingham Forest	24	47
4. Chelsea	24	43
5. M.City	24	41
6. Newcastle	24	41
7. Bournemouth	24	40
8. Aston Villa	24	37
9. Fulham	24	36
10. Brighton	24	34
11. Brentford	24	31
12. Crystal Palace	24	30
13. M. United	24	29
14. Tottenham	24	27
15. West Ham United	24	27
16. Everton	23	26
17. Wolves	24	19
18. Leicester City	24	17
19. Ipswich Town	24	16
20. Southampton	24	9

Takımlar	O	P
1. Real Madrid	22	49
2. Atletico Madrid	22	48
3. Barcelona	22	45
4. Athletic Bilbao	22	41
5. Villarreal	22	37
6. Rayo Vallecano	22	32
7. Girona	22	31
8. Osasuna	22	30
9. Mallorca	22	30
10. Real Betis	22	29
11. Real Sociedad	22	28
12. Sevilla	22	28
13. Celta Vigo	22	25
14. Getafe	22	24
15. Las Palmas	22	23
16. Leganes	22	23
17. Espanyol	22	23
18. Deportivo Alaves	22	21
19. Valencia	22	19
20. Real Valladolid	22	15