COVID 19 AŞISINA KARŞI ALERJİK REAKSİYONUN NEDENİ OLAN POLİETİLEN GLİKOL (PEG) ALERJİSİ NEDİR?

Sağlık 22.12.2020, 00:39
COVID 19 AŞISINA KARŞI ALERJİK REAKSİYONUN NEDENİ OLAN POLİETİLEN GLİKOL (PEG) ALERJİSİ NEDİR?

Pfizer-BioNTech firmasının COVID 19 için geliştirdiği aşı FDA’nın acil kullanım izni vermeye başlamasıyla birlikte bu günlerde yapılmaya başladı. İngiltere’de iki hemşirede aşı yapıldıktan kısa bir süre sonra alerjik reaksiyon gelişmesi üzerine, alerjisi olan kişilerin aşılanması gerekip gerekmediği konusundaki endişeler tetikledi. Bu olaydan sonra aşının alerjik hastalarda yan etki yapma potansiyelinin olması bazı uyarıların gerekliliğini de artırdı. Alerji ve Astım Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Akçay aşıya karşı gelişen alerjinin nedeni hakkında bilgiler verdi

Koronavirüs aşılarına karşı alerji riski ne sıklıktadır?

 

Normalde aşılara karşı alerji riski düşüktür. Bir milyon dozda 1.31 oranında alerjik şok gelişme riski olduğu bildirilmektedir. İlaçlara, besinlere, solunum alerjilerine ve latekse karşı alerjisi olanların bu aşıya karşı alerjik reaksiyon geliştirme risklerinin, alerjisi olmayanlardan daha fazla olmadığı bildirilmiştir. Bu nedenle aşının fayda ve zararlarının birlikte değerlendirilmesi gerekir. 

 

Aşıların yapılacağı ortamda gerekli şartlar hazır olmalıdır

 

Pfizer-BioNTech aşısının yapılacağı ortamın, alerjik şok gelişmesi durumunda müdahale edilebilecek ortamda yapılması çok önemlidir. Herhangi bir alerjik reaksiyonun gelişmesi ihtimaline karşı, aşı yapılan kişinin 30 dakika süreyle aşı yapılan sağlık kurumundan ayrılmaması önerilmektedir. Alerjik reaksiyonun tedavisinde ilk yapılması gereken adrenalin uygulanması olduğu için alerjik şok riskine karşı adrenalinin hazır olması gereklidir. 

Pfizer-BioNTech firmasının aşısında alerji yapan madde nedir?

 

Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısına bağlı anafilaksiye, aşı içindeki polietilen glikol (PEG) maddesinin (makrogol) neden olduğu bildirilmiştir. Bu nedenle bu aşı, polietilen glikole karşı ciddi bir alerjik reaksiyon geçmişi olduğu bilinen kişilere uygulanmamalıdır. 

 

Kimlerde alerji riski daha fazladır?

 

Daha önce ilaç alerjisi olanlarda ve gıda katkı maddelerine karşı alerji gelişenlerde, bu alerjilerin nedeni PEG maddesine bağlı olduğu tespit edilmişse, bu aşıya karşı risk yüksektir. Bu nedenle ilaç alerjisi ve besin katkı maddelerine alerjisi olan hastaların alerji uzmanlarınca PEG alerjisi yönünden dikkatle incelenmesi ve şüpheli durumlarda PEG alerjisi açısından alerji testlerin yapılması faydalı olacaktır. 

 

Polietilen glikoller (PEG'ler) veya makrogol nedir?

 

Polietilen glikoller (PEG'ler) veya makrogoller, yiyecekler, kozmetikler ve ilaçlar gibi günlük ürünlerde bulunan hidrofilik polimerlerdir. PEG maddesine bağlı alerjik şok gelişmesi nadir bir durumdur. 

Polietilen glikoller (PEG'ler) veya makrogoller birçok üründe ve ilaçlarda yaygın olarak kullanılan maddedir. Tıbbi ürünlerde (yara sargıları ve hidrojeller), ev ürünlerinde (deterjanlar ve cilalar),  gıda ürünlerinde (gıda takviyeleri için koruyucu maddeler) ve suda çözünür özelliklerinden dolayı kozmetik ürünlerde kullanılmaktadır. 

İlaçlarda bulunabilen PEG maddeleri alerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir. Çok bilindik ilaçların içinde bile PEG maddesi bulunmaktadır. 

 

PEG maddesine bağlı alerjik reaksiyonlar

 

PEG maddesine bağlı alerjik reaksiyonlar hafif alerjik reaksiyondan ciddi alerjik şoka kadar değişen şiddette olabilmektedir. PEG için ‘‘gizli alerjen’’ de denilebilir. İlaç içindeki PEG miktarı arttıkça ve molekül ağırlığı arttıkça alerjik reaksiyon geliştirme potansiyeli de artmaktadır. 

 

PEG alerjisi Belirtileri Nelerdir?

 

PEG alerjisinin belirtileri hafif alerjik reaksiyonlardan alerjik şoka kadar farklı belirtilerle kendini göstermektedir. 

Alerjik Şokun Belirtileri

  • Solunum: Boğulma hissi, stridor (nefes alırken tiz ses), nefes darlığı, hırıltı, öksürük,
  • Mide bağırsak: Mide bulantısı, kusma, ishal, karın ağrısı,
  • Kalp ve damarlar: Baş dönmesi, bayılma, taşikardi (anormal derecede hızlı kalp atışı), hipotansiyon (anormal derecede düşük kan basıncı),
  • Deri/mukoza: Vücutta yaygın kurdeşen, kaşıntı veya dudak, yüz, boğazda şişme görülmesi

Bu 4 grubun belirtilerinden herhangi birinin aşı uygulanmasından sonra görülmesi durumunda derhal yatar pozisyonda ve ayakların altına yastık koyarak adrenalin enjeksiyonu yapılması hayat kurtarıcı olacaktır. 

 

Hafif alerji belirtileri alerjik şokun habercisi olabilir

 

Erken alerjik şok belirtileri hafif bir alerjik reaksiyona benzeyebilir ve başlangıçtaki hafif belirtilerin bir alerjik şok reaksiyonu haline gelip gelmeyeceğini tahmin etmek genellikle zordur. Bu nedenle aşı yapıldıktan sonra 30 dakika içinde gelişen burun kaşınması, nezlenin gelişmesi veya hafif bir kurdeşenin gelişmesi, ağız ve dudakta kaşınma, karın ağrısı ve hafif kusma gibi belirtilerin de alerjik şokun belirtileri olduğu bilinmelidir. Aşıdan sonra bu belirtilerin görülmesi durumunda da hızla gerekli tedavi verilmesi ve özellikle PEG içermeyen acil müdahale ilaçları verilmesi ve gerektiğinde adrenalin tedavisinin vakit geçirmeden yapılması ölümcül reaksiyonları önleyecektir. 

PEG Alerjisi Nasıl Teşhis Edilir?

PEG alerjisi teşhis edilirken, alerji testinin yapılmasında çok dikkatli olunmalıdır. Çünkü PEG maddesine karşı, alerji testine bağlı da alerjik şok gelişebilmektedir. Bu nedenle çok dikkatli bir şekilde inceleme yapılmalı ve PEG alerjisinden şüphelenilen durumda alerji uzmanlarınca gerekli önlemler alınarak çok dikkatli bir şekilde alerji testi yapılmalıdır. 

Tedavi Nasıl Yapılır?

PEG alerjisi içeren ilaçlardan kaçınmak gerekir. Özellikle alerjiye neden olan PEG maddesinin miktarı ve molekül ağırlığı belirlenmeli ve buna göre kaçınılması gereken ilaç listesi belirlenmelidir. Alerjik şok sırasında kullanılan bazı ilaçlarda bile PEG maddesi bulunabildiği için acil müdahalenin PEG içermeyen ilaçlarla yapılması çok önemli olmaktadır. 

PEG Alerjisi teşhisi konulması durumunda eğitim çok önemlidir

Hasta eğitimi çok önemlidir; hastaların, reçete edilen tüm yeni ilaçlardan ve hatta mevcut reçetelerin yeni malzemelerinden şüphelenmeleri gerekir. PEG alerjisi teşhisi kesinleşince hastalar yeni ilaçlar veya markalar konusunda titiz davranmalıdır. Hastalar ayrıca kişisel PEG eşik seviyeleri hakkında bilgilendirilmelidir. Çünkü her PEG seviyesi alerji yapmayabilir. 

PEG alerjisi farkındalığı, doktorlar arasında farkındalığı az olması nedeniyle ortaya çıktığında, bu hastaları dikkatle yönetmek ve ölümleri önlemek önemlidir. Acil servislerde doktorlar, akut ortamda PEG alerjisi olan hastaları tedavi etmeden önce PEG alerjisinin farkında olmalı ve ilaçları kontrol etmelidir. 

 Genel pratisyen hekimler ve eczacılar, PEG alerjisi olan hastalara ilaç yazmadan veya dağıtmadan önce PEG içeren ilaçların markalarını da kontrol etmelidir. Elektronik tıbbi kayıt geliştiricilerinin doğru PEG alerji kaydını kolaylaştırmak ve PEG içeren ilaçlardan kaçınmak için yazılımlarını güncellemeleri gerekecektir.

PEG alerjisi saptanan hastalarda PEG alerjisi ayrıntıları elektronik tıbbi kayıtlara eklenmelidir ve hastaya bir kopyası verilmelidir. 

Kaçınılması gereken PEG ve molekül ağırlıkları tanımlamalı ve hastanın reaksiyon gösterdiği ilaçlar listelenmelidir. Akut alerjik reaksiyonları tedavi etmek için kullanılmaması gereken PEG içeren ilaçları, molekül ağırlıklarını ve güvenle kullanılabilecek ilaçların bir listesi de belirlenmelidir. Hastaya alerjisi hakkında detaylı bir bilgi içeren epikriz verilmelidir. 

Acil tedavi iğnesi olan adrenalin oto enjektörü bulundurmak gerekli mi?

Normal şartlarda ilaç alerjileri için adrenalin oto enjektörünün her hastaya verilmesi şart değildir. Çünkü alerjiye neden olan ilaçlardan kaçınılması halinde, adrenalin oto enjektörüne ihtiyaç yoktur.   Ancak PEG alerjisi olanlarda, PEG'den kolayca kaçınılamaz ve bu nedenle, yazılı bir acil tedavi planı ile birlikte adrenalin oto enjektörü reçete edilmesi faydalı bir yaklaşım olacaktır. 

Alerjik hastalığı olanlar bu aşıyı olabilir mi?

Yiyeceklere, hayvanlara, böceklere, latekse ve diğer yaygın alerjilere alerjisi olan kişiler aşılanabilir. İlaç alerjisi veya daha önceden bir başka aşıya karşı alerji gelişenlerde dikkatli olunmalıdır. Özellikle geçmişteki alerjilerin PEG maddesine bağlı olup olmadığı çok dikkatli araştırılmalıdır. Gıda katlı maddesine bağlı alerjisi olanlarda PEG alerjisi açısından dikkatli bir değerlendirme yapılması da çok önemlidir. 

Yorumlar (0)
8
parçalı bulutlu
Namaz Vakti 11 Mart 2025
İmsak
Güneş
Öğle
İkindi
Akşam
Yatsı
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 26 68
2. Fenerbahçe 25 61
3. Samsunspor 26 50
4. Beşiktaş 25 44
5. Eyüpspor 26 43
6. Göztepe 25 36
7. Başakşehir 25 36
8. Gaziantep FK 25 35
9. Rizespor 26 33
10. Antalyaspor 26 33
11. Trabzonspor 25 32
12. Kasımpaşa 26 32
13. Alanyaspor 26 31
14. Konyaspor 26 28
15. Sivasspor 26 27
16. Bodrum FK 26 27
17. Kayserispor 25 27
18. Hatayspor 25 16
19. A.Demirspor 26 -2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 29 58
2. Karagümrük 29 52
3. Erzurumspor 29 48
4. Gençlerbirliği 29 48
5. Bandırmaspor 29 47
6. Boluspor 29 44
7. İstanbulspor 29 43
8. Amed Sportif 29 43
9. Keçiörengücü 29 42
10. Ahlatçı Çorum FK 29 42
11. Ümraniye 29 41
12. Iğdır FK 29 40
13. Pendikspor 29 40
14. Ankaragücü 29 38
15. Esenler Erokspor 29 38
16. Sakaryaspor 29 36
17. Şanlıurfaspor 29 34
18. Manisa FK 29 34
19. Adanaspor 29 27
20. Yeni Malatyaspor 29 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 29 70
2. Arsenal 28 55
3. Nottingham Forest 28 51
4. Chelsea 28 49
5. M.City 28 47
6. Newcastle 28 47
7. Brighton 28 46
8. Aston Villa 29 45
9. Bournemouth 28 44
10. Fulham 28 42
11. Crystal Palace 28 39
12. Brentford 28 38
13. Tottenham 28 34
14. M. United 28 34
15. Everton 28 33
16. West Ham United 28 33
17. Wolves 28 23
18. Ipswich Town 28 17
19. Leicester City 28 17
20. Southampton 28 9
Takımlar O P
1. Barcelona 26 57
2. Real Madrid 27 57
3. Atletico Madrid 27 56
4. Athletic Bilbao 27 49
5. Villarreal 26 44
6. Real Betis 27 41
7. Mallorca 27 37
8. Rayo Vallecano 27 36
9. Celta Vigo 27 36
10. Sevilla 27 36
11. Real Sociedad 27 34
12. Getafe 27 33
13. Girona 27 33
14. Osasuna 26 33
15. Espanyol 26 28
16. Valencia 27 27
17. Leganes 27 27
18. Deportivo Alaves 27 26
19. Las Palmas 27 24
20. Real Valladolid 27 16